Merkez Bankası her ay belirli tarihleri faiz kararı açıklamasında bulunuyor. Bu açıklamada faiz indirimi ya da artırımı yaparken baz puan ifadesini kullanıyor. Peki, faiz oranlarında kullanılan baz puan nedir? Merkez Bankası baz puan faiz indirimi ve artırımı ne demek?
Yurt dışında ve Türkiye’de merkez bankaları her ay bir kez politika faizi açıklamasında bulunuyorlar. Ülke para biriminin değer kaybetmesini önlemek adına politika faizi kararı veren bankalar bu kararı baz puan sistemi ile duyuruyorlar. Peki, ekonomik terimlere yabancı olanlar için baz puan ne demek, indirimde ya da artırımda ne olur?
Baz puan nedir?
Faiz oranlarındaki değişimi ifade eden ölçü birimi olarak adlandırılabilecek olan baz puan virgülden sonraki dördüncü haneye karşılık gelen birim olarak isimlendirilebilir (0,0001). Örnek olarak faizlerin yüzde 15’ten yüzde 20’ye çıkarılması 500 baz puanlık bir artışın yapıldığını gösterir.
Baz puan faiz indirimi ve artırımı ne demek?
Merkez Bankaları var olan faizden daha düşük bir politika faizi açıklarsa bu faiz indirimi anlamına gelir. Örnek olarak faizler yüzde 10’dan yüzde 8’e çekildiğinde faiz indirimi yapılmış olunur bu aynı zamanda 200 baz puan faiz indirimi anlamına gelir.
Faiz artırımında ise indirimin aksine var olan faizin üzerinde bir tutar açıklanır. Örneğin politika faizinin yüzde 5’ten yüzde 7.50’ye yükseltilmesi demek faizlerin yüzde 2,5 artırılması anlamına gelir. Bir önceki örnekte olduğu gibi bu aynı zamanda 250 baz puanlık bir artışı belirtir.
Başka bir deyişle 100 baz puanlık değişim %1’lik değişime karşılık gelirken bu terim İngilizcede “Basis point” olarak adlandırılır.
Faiz indirimi olursa ne olur?
Faiz indirimi her ne kadar tüketimi artırmaya yönelik bir adım olsa da enflasyon makası ile arasında farkın yüksek olması durumunda ülke para biriminin değer kaybetmesi ile sonuçlanabilir. Bu kapsamda Merkez Bankaları faiz indirimi ya da artırımı kararı verirken aslında toplumun yatırım ya da tüketim eğilimini belirlemiş oluyorlar.
