Ödeme sistemleri, tüm hızıyla dijitalleşen dünyamızda ödemelerin internet yardımıyla bilgisayarlar, telefonlar, tabletler kısacası tüm elektronik cihazlar üzerinden yapılmasına olanak sağlayan teknolojiler bütünüdür. Özellikle de e-ticaret kavramının gelişmesi ve finansal süreçlerin dijital ortamlara taşınması ödeme sistemlerinin önemini artırıyor. Bu bağlamda ödeme sistemleri nedir sorusuna verilebilecek en kısa yanıt olarak; ödemelerin internet desteğiyle dijitalleşmiş hali diyebiliriz. Burada sadece internet üzerinden gerçekleştirilen alışverişlerinin ödenmesinden bahsetmiyoruz; işletmelerin finansal süreçlerinde kullanılan ödemeler, tahsilatlar, banka hesapları arasındaki para transferleri, yatırımlar, bir başka deyişle parayı bir yerden başka bir yere transfer etmemiz gereken her süreçte ödeme sistemlerinden bahsetmek durumundayız.
Ödeme sistemleri nelerdir?
Ödeme sistemleri nelerdir? sorusuna verilen yanıtlar da gelişen teknolojiyle eş zamanlı olarak farklılaşıyor ve çeşitleniyor. 2000’li yıllarla birlikte internet üzerinden yapılan alışverişlerde ödemelerin de internet üzerinden yapılması bir zorunluluk ve ihtiyaç haline geldi. Bu ihtiyaçlara yönelik çözüm arayışları ödeme sistemleri alanını bir sektör haline dönüştürdü. İnternet devriminin ardından mobil teknolojilerin yaygınlaşması da ödeme sistemleri tarihinde önemli bir mihenk taşı olarak karşımıza çıkıyor. Bugün artık sadece internet üzerinden yapılan ödemeler değil; farklı cihazlar üzerinden de ödemelerin yapılabildiği bir dünyada yaşıyoruz. Cep telefonlarımız, tabletlerimiz artık birer kredi kartı, banka kartı ya da POS cihazına dönüşmüş durumda. Ödeme sistemleri, bu ve bunun gibi teknolojilere ev sahipliğini yapıyor.
Ödeme sistemleri türleri nelerdir?
Teknoloji dünyasının hızlı dönüşümü ödeme sistemlerinin sınıflandırılmasını güçleştiriyor olsa da çeşitli tanımlamalar yaparak ödeme sistemleri türlerinden bahsetmek mümkün. Türkiye’de ödeme sistemleri türlerini sınıflandıran Merkez Bankası, ödeme tipine göre ve mutabakat tipine göre iki kategoriye ayırdıktan sonra bunları da altı kırılımlar şeklinde açıklıyor. Buna göre, ödeme tipine göre ödeme sistemleri, perakende ödeme sistemleri ve toptan ödeme sistemleri olarak tanımlanıyor. Mutabakat tipine göre ödeme sistemleri ise gerçek zamanlı brüt mutabakat (İngilizce haliyle Real Time Gross Settlement – RTGS) ve netleştirme sistemleri olarak ifade ediliyor.